Павлодар облысы әкімдегі Павлодар облысы білім беру басқармасының "Екібастұз қаласының өмірлік қиын жағдайғы балаларды қолдау орталығы" КММ

Мейірімділік, аяушылық білдіру, біреудің қайғысына ортақтасу, қөмек қолын созу секілді қасиеттер Қазақстанның халқына тән қасиеттер екендігін бізге мемлекетіміздің тарихынан белгілі. Жақсылық жасай отыра адамдар осы әрекеттерінің қалай аталатындығы туралы ойламайтын. Қазіргі күні бұл әрекетті қайырымдылық деп атап жүрміз. Расында да қамқорлықты қажет ететін жанға дер кезінде қолдау көрсету – бұл қайырымды іс. Ал, бүгінгі күні біздің еліміз жастарға үміт артып отырған заманда, жетім және ата –анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға қолдау көрсету, қамқор болудан маңызды да қасиетті іс болып табылады. Біздің қаламызда мұндай көмекті көрсетіп жүрген адамдар баршылық және де ұжым болып біздің достарымызға айналған, нағыз ата- аналық қамқорлық көрсетіп жүрген мекемелер де баршылық. Олар әрине , бірінші кезекте «Восточный» разрезі, «Халық банк» -нің ұжымы.Біздің оларға , жалпы ұжым мүшелеріне деген алғысымыз шексіз.Сонымен қатар балаларды киім –кешек, аяқ киіммен қамтамасыз етіп отыратын жеке кәсіпкерлер мен кәсіп орындар аз да болса бар. Олар біздің балалардың өздеріне қамқорлық жасап, олардың қамын ойлайтын адамдар бар екендігін түсінсе екен деп ойлайтын, бала өміріне бей –жай қарамайтын адамдар.
Қазіргі уақытта «Үміт» балалар үйі ММ- де 7 жастан 17 жас аралығындағы 46 бала тұрып жатыр.Балалар үйі тарапынан балалардың заңды құқықтары мен қызығушылықтарын қорғау үшін барлық қажетті жұмыстар атқарылып отыр. Олардың барлығы да мемлекеттік тұрғын үй қорынан пәтер алуға кезекке қойылған, әр қайсысына «Тұрғын үй құрылыс жинақ банк» АҚ –нан депозиттік есеп шот ашылған. 20 тәрбиеленушіге асыраушысынан айырылу бойынша әлеуметтік жәрдемақы тағайындалған, 14 бала жетім бала ретінде жәрдемақы алады, 6 бала асыраушысының біреуінен айырылуы бойынша жәрдемақы алады. Сонымен қатар қалған 26 тәрбиеленуші еш қандай да әлеуметтік жәрдемақы, төлемдер алмайды, олардың есепшоттары бос тұр. Дәл осы балалар ересек өмірге қадам басқан кезде әлсіз болатыны, оларға қоғамға әлеуметтену қиын соғатыны, жеке өмірін реттеуде қиыншылыққа тап болатыны белгілі жағдай. Бұл балалардың есеп шоттары ата –аналарынан өндірілетін алимент есебінен толықтырылуы керек болатын. Өкінішке орай бұл, бақытсыз ата –аналар өз балалары үшін еш уайымдамайды. Ал балалар болса 10 жасынан бастап өз болашақтары үшін алаңдай бастайды. Олар болашақта қалай өмір сүретіндігі туралы, өз бетінше өмір сүрген кезде кімдер қолдау көрсететіндігі туралы абыржи сұрап жатады.
Құрметті Екібастұз қаласы тұрғындары және кәсіпорын мекеме басшылары, орта және шағын бизнес өкілдері ! Өскелең ұрпаққа қамқор болу, соның ішінде ата – анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға қамқор болу – барлығымыздың ортақ мақсатымыз. Іскер , кәсіпқой адамдар әр уақытты да тек қана материалдық табысты қана қөздемеген, өздерінің жақсы істерімен өз қаласының, туған жерінің тарихында із қалдыруға ұмтылатын болған.
Сіздіңжәне сіздің ұжымыңызға біздің балалардың тағдырына өз үлесіңізді қосуыңызды, оларға қолдау көрсетіп «Тұрғын үй құрылыс жинақ банк» АҚ –дағы есеп шоттарына қаржы аударып қайырымдылық көрсетулеріңізді сұраймыз. Сіздің қамқорлығыңыз, мейірімділігіңіз біздің балалардың жүрегінде мәңгі сақталары сөзсіз. Бұл олардың ата –аналық қамқорлық пен жылылықтың орынын толтырады, өздерінің болашағы үшінгі қамқорлықты сезінеді, қиыншылық туындаған жағдайда осы қаржыны жұмсау мүмкіндігі барын білетін болады. Қайырымдылық – бұл қайыр сұрау емес, қолдау көрсету, балалар үйінің қабырғасынан шыққан балаларға уақытша қиындықтарды жеңуге мүмкіндік туғызу, күш беріп, қолдау көрсету. Сіздердің бауырымалдық, алаңдаушылық қасиеттеріңіз біздің балаларға үлгі болады. Жақсы іс еш қашан елеусіз қалмайды – олар шамшырақ секілді, көмек қажет ететіндердің алдынан шығады. Өзінің жан жылулығын балалармен бөлісу, олардың көзіндегі жігерді, меірімділікті, сенімді көру – сауапты іс. Сіздердің қайырымдылық көрсетіп,біреудің қайғысына ортақтасып, әр қашан көмек көрсете алатындарыңызға сенеміз.
Сізге және сіздің ұжымыңызға «Үміт» балалар үйі әкімшілігі үлкен құрмет пен зор алғысын білдіреді. Балалардың жеке есеп шотына спонсорлық қаражатт аудару реті туралы толық ақпаратты 75-60-51телефонына хабарласып білуге болады.

«Неке және отбасы туралы» Кодекс қабылданып, 1999 жылы 9 қыркүйекте ҚР-ның қаулысымен патронат институты енгізілген соң « Патронат туралы ереже» қабылдынды. 2015 жылы 16 қаңтарда бұл ереже жаңаланды.Патронат – келісім негізінде баланы отбасында тәрбиелеудің бір түрі. Келісім баланы отбасына алғысы келген тұлға мен қорғаншы және қамқоршы органдардың арасында жасалады. Патронат баланың патронаттық тәрбиешінің отбасында уақытша, келісімде көрсетілген мерзімде өмір сүруі. Патронаттық тәрбие баланың өмірі мен дамуына жайлы жағдай туғызуына, оны сенімді де ыңғайлы үймен қамтамасыз ету жағдайына қарай уақытша, қысқа мерзімді, қалпына келтіру, кейде ұзақ мерзімге дейін де қарастырылады.
Патронаттық тәрбиенің көмегімен ата –анасының қамқорлығынсыз қалған көптеген балалардың тағдырын нақтылы жоспарлауға болады. Отбасылық тәрбиенің осы түрінің арқасында кейбір балалар патронаттық тәрбиешінің үйінде қалып, өзінің отбасының орынын толтыра алады.Педагог қызметкерлердің кәсіби талабына сай,ҚР –ның кәмелеттік жасқа толған азаматы ғана патронаттық тәрбиеші бола алады. «Патронаттық тәрбие беру туралы ережеде» патронаттық тәрбиешіге берілген баланы асырау үшін 2012жылғы 30 наурыздағы №381 бекітілген «Патронаттық тәрбиешіге берілген баланы асырауға бөлінетін қаржының төлеу ережелері мен көлемін бекіту туралы» ҚР Үкіметінің қаулысына сәйкес ай сайын белгіленген мөлшерде ақшалай төлемақы төленіп отырады. Патронаттық тәрбиешілерге еңбекақы төлеу шарты 2007 жылғы 29 желтоқсандағы №1400 «Мемлекеттік бюджет қаражаты есебіндегі ұйымдардың қызметкерлеріне,азаматтық қызметкерлерге еңбекақы төлеу жүйесі туралы...» ҚР Үкіметінің қаулысына сәйкес, мемлекеттік мекемелердегі тәрбиешілерге төленетін еңбекақы мөлшерімен анықталады.Осылайша білім беру бөліміндегі органдар, патронаттық тәрбиешілерге әр айдың 25-нен кешіктірмей, келісімнің негізінде, оның ағымдағы есеп шотына еңбек ақысын аударып отырады. Патронаттық тәрбиешілер қомқоршы ретінде балаға қамқор болады, оның құқығын, қызығушылығын қорғайды,оның білім мен тәрбие алуына, өмір сүруіне жайлы жағдай жасайды, жан –жақты дамуын қамтамасыз етеді, денсаулығын қадағалайды. Патронаттық тәрбиеші бала тәрбиелеуді өз әдісі бойынша қамқоршы және қорғаншы органдардың ұсынысын есепке ала отыра жүзеге асырады.Мұндай отбасылық тәрбиенің ерекшелігі егер бала өзі қаласа, ата- анасы, туыстарымен араласа алады.Ал асырап алған жағдайда бала туған туыстарымен байланыста болмайды. Ары қарай тәрбиеленуші және патронаттық тәрбиеші алименттік міндеттер мен мұрагерлік қатынасқа қатыссыз болады. Патронаттық тәрбиеші өз отбасында патронаттық тәрбиеде тұрып жатқан баланы асырап алуға құқылы.Патронаттың ата –анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды орналастыратын басқа түрлерінен айырмашылығы:
• Патронат баланы отбасында тәрбиелегісі келетін тұлғалардың өтініші бойынша, жазбаша келісім- шарт негізінде жүзеге асырылады;
• Патронат тәрбиешілерге еңбекақы төленеді;
• Тәрбиеленушілерге ай сайын киім алуына , тамағына, басқа да қажеттіліктеріне ақшалай қарды төленеді.( төлем бюджеттік есебінен төленеді)
Патронат тәрбиешілерді, олардың адамгершілік және жеке басының қасиеттерін есепке ала отырып қамқошы , қорғаншы органдар таңдайды. Сонымен қатар патронат тәрбиешінің бала тәрбиелеу бойынша міндеттерін атқаруы, патронат тәрбиеші мен бала арасындағы қарым –қатынас, егер патронат тәрбиешінің өз отбасы болатын болса, отбасы мүшелерінің балаға деген қарым –қатынасы барлығы барлығы ескеріледі. Баланы отбасына берерде оның қалауы бойынша , егер бала 10 жақа толған болса, оның қалауы міндетті түрде жазбаша түрде жазылып алынады.
Патронаттың мемлекеттік балалар мекемесімен салыстырғанда бірнеше артықышылығы бар. Біріншіден- отбасылық жағдай сақталады, бала тәулігіне, 24 сағат бойы патронат тәрбиешінің қамқорлығында болады.Екіншіден- бұл мемлекет тұрғысынан балаға көрсетіліп отырған қолдау. Бұл қолдау баланың негізгі қажеттіліктерін қамтамасыз етеді, сонымен қатар азаматтарда бала тәрбиелеп , баққаны үшін еңбек ақы алу мүмкіндігі туады. Қамқоршы және қорғаншы органдар патронат тәрбиешінің келісімде қарастырылған міндеттерінің орындалуы мен қаржыны жұмсауын бақылайды. Патронат тәрбиеші ережеге сәйкес үштен көп емес баланы ғана тәрбиелейді, өз отбасы болуы міндетті емес.
Асырап алудан айырмашылығы баланы тәрбиелеуге беру туралы келісім жасалған соң да жасөспірімнің туған –туыстарымен араласуы сақталады.Сонымен қатар оның мұрагерлік құқығы да сақталады.Ата –аналар бұрынғыдай алимент төлеуге міндетті, баланың жәрдемақы және басқа да әлеуметтік төлемдерді алу, пәтерге иелік ету, пәтерді пайдалану құқықтары сақталады. Баланы тәрбиелеуге беру туралы келісім тәрбиеленуші 18 жасқа толғанда тоқтатылады. Келісім патронаттық тәрбиешінің өтініші бойынша, ол белгілі себептермен өз міндетін орындай алмаған жағдайда, немесе патронат тәрбиешінің отбасында баланың мүддесі бұзылса және баланы ата –анасына қайтаратын болғанда, асырап алуға беретін болған жағдайда қамқоршы және қорғаншы органдардың бастамасымен мерізімінен бұрын бұзылуы мүмкін.
Зерттеулердің нәтижесі бойынша отбасында ата –анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың әлеуметтену, бейімделу мәселелері оңай шешілетіндігі анықталған.Бейресми қарым –қатынас, атан –аналық бақылау баланың толыққанды тұлға болып қалыптасуына қажетті әдет- дағдылармен қамтамасыз ете алады.
Қазіргі күні Павлодар облысында ата- анасының қамқорлығынсыз балаларға арналған 14 мекемеде 590 бала тәрбиеленуде. Олардың барлығы әр түрлі себептермен атан –анасының қамқорлығынсыз қалған жандар. Көбісі «отбасы» деген ұғымға сай келмейтін жағдайда өмір сүрді , кейбірі туғаннан бері мемлекеттік мекемеде тұрып жатқандар, кейбірі үй сіз –күйсіз жүргендер.Мамандардың айтуы бойынша ата –ананың рөлі баланың психофизикалық дамуына маңызды орын алады екен.Сондықтан қазіргі заманда мемлекеттің стратегиясы патронаттық тәрбиеге беру болып отыр. Патронат отбасының балалары қоғамға тез бейімделіп қана қоймайды өздеріне жаңа, нағыз отбасын тауып алады. Біздің ұжым қызметкерлері жыл сайынғы «Жүрек жылуы» акциясы шеңберінде, көктемгі каникул кезінде отбасыларына балалар үйінің тәрбиеленушілерін алып кетеді. Бұл идея сіздерге ұнап жатса , бізге қосылуларыңызға болады.
Біздің қаламызда балаларды шын ниетімен жақсы көретін, ата-анасының қамқорлығын, отбасылық жылуды сезінбей өсіп жатқан балалар үшін патронат ата –ана болғыс келетін азаматтар көп екендігіне сенімдімін. Патронаттық тәрбие туралы білгісі келетіндер «Үміт» балалар үйінде немесе, Екібастұз қаласы білім бөлімінің қамқоршылы және қорғаншы органының мамандарынан толық ақапарат және кеңес алуға болады. Балалар өздерінің патронат ата –аналарын күтеді!